Τα τεκμήρια διαβίωσης, τα οποία μετονομάσθηκαν πλέον σε «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης», είναι καθορισμένα ποσά από το Υπουργείο Οικονομικών, τα οποία αντιπροσωπεύουν τις ελάχιστες ετήσιες δαπάνες χρήσης και συντήρησης περιουσιακών στοιχείων, όπως κατοικίες, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, αεροσκάφη και πισίνες, αλλά και ποσά, τα οποία, σύμφωνα πάντα με το Υπουργείο Οικονομικών, αντιπροσωπεύουν τα ελάχιστα ετήσια έξοδα του φορολογούμενου για την ατομική του συντήρηση (άρθρα 30 - 34 του Ν. 4172/2013 και ΠΟΛ 1073/26.03.2015).
Αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες
- Ιδιοκατοικούμενες ή μισθωμένες ή δωρεάν παραχωρηθείσες κύριες κατοικίες
H ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας υπολογίζεται κλιμακωτά ως ακολούθως:
- μέχρι και τα 80 τ.μ. κύριοι χώροι, αντικειμενική δαπάνη: € 40 ανά τ.μ.
- από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, αντικειμενική δαπάνη: € 65 ανά τ.μ.
- από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, αντικειμενική δαπάνη: € 110 ανά τ.μ.
- από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, αντικειμενική δαπάνη: € 200 ανά τ.μ.
- από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, αντικειμενική δαπάνη: € 400 ανά τ.μ. .
Αυτός είναι ο γενικός κανόνας καθώς αναφέρονται και ειδικές περιπτώσεις.
- Ιδιοκατοικούμενες ή μισθωμένες ή δωρεάν παραχωρηθείσες δευτερεύουσες κατοικίες
H ετήσια αντικειμενική δαπάνη στην περίπτωση αυτή, εκτιμάται με βάση τα τετραγωνικά μέτρα μίας ή περισσοτέρων ιδιοκατοικούμενων ή μισθωμένων ή δωρεάν παραχωρούμενων δευτερευουσών κατοικιών καθώς και των βοηθητικών χώρων αυτών και ορίζεται στο ήμισυ (1/2) της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης, όπως αυτή προκύπτει, στην προαναφερομένη περίπτωση (κύρια κατοικία μαζί με το βοηθητικό χώρο της).
Αυτός είναι ο γενικός κανόνας, καθώς υπάρχουν και περιπτώσεις, όπως της μίσθωσης για κάποιο διάστημα του χρόνου, κενών κατοικιών, πάνω των έξι μηνών, συνιδιοκτησίας κλπ.
- Ετήσια αντικειμενική δαπάνη επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης
Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ορίζεται ως εξής:
α) Για αυτοκίνητα μέχρι 1.200 κ.ε. σε € 4.000,
β) Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. προστίθενται € 600 ανά 100 κ.ε. μέχρι και τα 2.000 κ.ε.,
γ) Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 2.000 κ.ε. προστίθενται € 900 ανά 100 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε. και τέλος,
δ) Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα από 3.000 κ.ε. προστίθενται € 1.200 ανά 100 κ.ε. .
Τα ανωτέρω ποσά της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα ή σε χώρα της Ε.Ε./ΕΟΧ κατά ποσοστό 30% για χρονικό διάστημα πάνω από 5 και μέχρι 10 έτη και κατά ποσοστό 50% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη.
Αυτός είναι ο γενικός κανόνας. Υπάρχουν και επιμέρους κανόνες ανά ειδικότερη περίπτωση.
Σε περίπτωση ακινησίας δεν υπολογίζεται δαπάνη για τους μήνες της ακινησίας.
- Ετήσια αντικειμενική δαπάνη ιδιωτικών σχολείων
Για τον προσδιορισμό αυτής της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης λαμβάνεται υπόψη το ύψος των διδάκτρων, τα οποία καταβάλλονται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης, όπως αυτή προκύπτει από τις σχετικές αποδείξεις παροχής υπηρεσιών του ιδιωτικού σχολείου.
Εξαιρούνται οι δαπάνες, οι οποίες καταβάλλονται σε εσπερινά γυμνάσια και λύκεια, καθώς και στα ειδικά σχολεία ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Στην περίπτωση διαζευγμένων γονέων, όπου άλλος γονέας βαρύνεται με τα τέκνα και άλλος καταβάλλει τις δαπάνες διδάκτρων των τέκνων, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης θα βαρύνει τον γονέα, ο οποίος καταβάλλει τις δαπάνες αυτές.
Εάν τα δίδακτρα καταβάλλονται από εταιρεία, στην οποία εργάζεται ο γονέας, η αντικειμενική δαπάνη εξακολουθεί να επιβαρύνει τον γονέα αυτόν.
- Αντικειμενική δαπάνη οικιακών βοηθών, οδηγών αυτοκινήτων κλπ
Για τον προσδιορισμό αυτής της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης λαμβάνεται υπόψη το ύψος των αμοιβών, οι οποίες καταβάλλονται σε οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, η οποία ορίζεται στο κατώτατο όριο αμοιβών τους, όπως αυτό προσδιορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία εργαζομένων.
Εξαιρούνται οι δαπάνες, οι οποίες καταβάλλονται στην περίπτωση, όπου ο φορολογούμενος απασχολεί έναν μόνο οικιακό βοηθό, καθώς και οι δαπάνες, οι οποίες καταβάλλονται στην περίπτωση, κατά την οποία ο φορολογούμενος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει, έχει αναπηρία 67% και πάνω από διανοητική καθυστέρηση, ή φυσική αναπηρία, ή είναι ηλικίας άνω των 65 ετών και απασχολεί ένα νοσοκόμο.
- Δαπάνες σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης.
Για τον προσδιορισμό αυτής της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης λαμβάνεται υπόψη το ύψος του κόστους των τελών ελλιμενισμού, ασφαλίστρων, καυσίμων, συντήρησης και πρακτόρευσης και ορίζεται, ανάλογα με τα μέτρα ολικού μήκους του σκάφους.
Αφορά τα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, κυριότητας ή κατοχής του φορολογούμενου, της συζύγου του ή των προσώπων που τους βαρύνουν.
- Δαπάνες αεροσκαφών, ελικοπτέρων, ανεμόπτερων
Ο τρόπος υπολογισμού της αντικειμενικής δαπάνης για την κατοχή αεροσκαφών, ελικοπτέρων και ανεμόπτερων κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου, της συζύγου και των εξαρτώμενων μελών του έχει ως εξής:
α) Για ανεμόπτερα ορίζεται στο ποσό των € 8.000.
β) Για αεροσκάφη με κινητήρα κοινό, εσωτερικής καύσης και στροβιλοελικοφόρα, καθώς και ελικόπτερα, στο ποσό των € 65.000 για τους 150 πρώτους ίππους ισχύος του κινητήρα τους, που προσαυξάνεται με το ποσό των € 500 για κάθε ίππο πάνω από τους 150 ίππους.
γ) Για αεροσκάφη αεριοπροωθούμενα (JET) στο ποσό των € 200 για κάθε λίμπρα ώθησης.
δ) Για τις υπερελαφριές πτητικές αθλητικές μηχανές (ΥΠΑΜ), οι οποίες υπάγονται στην παρ.1 του άρθρου 4 του υπ’ αριθμ. Δ2/26314/8802/27.7.2010 Κανονισμού υπερελαφρών πτητικών αθλητικών μηχανών, η ετήσια δαπάνη διαβίωσης ορίζεται στο ποσό των € 20.000.
Η διάταξη αυτή ισχύει από 1.1.2011 και μετά.
Επιπλέον διευκρινίζουμε ότι:
- Δεν λαμβάνεται υπόψη η αντικειμενική δαπάνη για τα αεροσκάφη και τα ελικόπτερα επαγγελματικής χρήσης, εφόσον αυτά πληρούν τις προϋποθέσεις κατάταξής τους ως επαγγελματικά από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας.
- Η αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης στις περιπτώσεις, όπου έχει παραχωρηθεί η χρήση του αεροσκάφους, ελικοπτέρου και ανεμοπτέρου με χρησιδάνειο, βαρύνουν εξ ολοκλήρου τον χρήστη Το ίδιο ισχύει και για τα σκάφη αναψυχής.
- Δαπάνες δεξαμενών κολύμβησης (πισίνες)
Η δαπάνη αυτή ορίζεται κλιμακωτά ως εξής:
Σε € 160 το τ.μ. για πισίνες μέχρι και τα 60 τ.μ. και σε € 320 το τ.μ., για πισίνες με επιφάνεια άνω των 60 τ.μ. (τα ανωτέρω ισχύουν και όταν η δεξαμενή είναι συναρμολογούμενη, αφού ο νόμος δεν κάνει καμία διάκριση για τις περιπτώσεις αυτές).
Προκειμένου για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης, τα παραπάνω ποσά αυτής της περίπτωσης διπλασιάζονται.
Η αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης για τις δεξαμενές κολύμβησης υπολογίζεται για όλο το έτος χωρίς να περιορίζεται σε μήνες χρήσης, είτε πρόκειται για κύρια κατοικία, είτε για δευτερεύουσα.
Στις περιπτώσεις θανάτου ή μεταβίβασης/απόκτησης κατοικίας μέσα στο έτος, η αντικειμενική δαπάνη υπολογίζεται στους μήνες χρήσης.
Προκειμένου για κοινόχρηστες πισίνες, οι οποίες βρίσκονται σε συγκροτήματα πολυκατοικιών, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης επιμερίζεται στους ιδιοκτήτες και ενοικιαστές των ακινήτων με βάση τα χιλιοστά κάθε διαμερίσματος στο οικόπεδο.
Εάν η πισίνα χρησιμοποιείται από τους ενοίκους επιπλωμένων δωματίων ή ξενοδοχείων (ατομικές επιχειρήσεις), από την εκμετάλλευση των οποίων αποκτάται εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, η αντικειμενική δαπάνη αυτής δεν βαρύνει τον επιχειρηματία.
Διευκρινίζεται, ότι η μη χρήση πισίνας αποδεικνύεται με πιστοποιητικό καταστροφής της.
- Ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης
Ως ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης κάθε χρόνο ορίζεται το ποσό των € 3.000 προκειμένου για άγαμο, διαζευγμένο ή χήρο και στο ποσό των € 5.000 προκειμένου για συζύγους, οι οποίοι υποβάλλουν κοινή δήλωση, εφόσον δηλώνεται πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα.
- Δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων
Λαμβάνονται υπόψη τα ποσά , τα οποία πραγματικά κατεβλήθησαν από τον εκάστοτε φορολογούμενο, τη σύζυγο του και τα εξαρτώμενα μέλη για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων. Ειδικότερα:
- Αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων, δίτροχων ή τρίτροχων αυτ/νων οχημάτων, πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής, αεροσκαφών και κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας.
Μεγάλης αξίας θεωρούνται τα κινητά πράγματα, η αξία των οποίων υπερβαίνει το ποσό των € 10.000 συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. όπως πίνακες ζωγραφικής, πολύτιμοι λίθοι, κοσμήματα, έπιπλα, έργα τέχνης κ.λ.π. .
Οι ανωτέρω δαπάνες λαμβάνονται υπόψη για τον τεκμαρτό προσδιορισμό του εισοδήματος, είτε η αγορά των περιουσιακών στοιχείων γίνεται στην Ελλάδα, είτε στο εξωτερικό.
- Αγορά επιχειρήσεων ή σύσταση ή αύξηση του κεφαλαίου επιχειρήσεων, οι οποίες λειτουργούν ατομικώς ή με τη μορφή ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης ή ανώνυμης εταιρείας ή περιορισμένης ευθύνης εταιρίας ή ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρίας ή κοινωνίας ή κοινοπραξίας ή αστικής εταιρίας ή αγορά εταιρικών μερίδων και χρεογράφων γενικώς.
Στην περίπτωση αυτή υπάγονται κατ' ακολουθία όλα τα χρηματικά ποσά, τα οποία καταβάλλονται, ως εισφορά σε νεοϊδρυόμενο νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, ως κεφάλαιο για την ίδρυση ατομικής επιχείρησης καθώς και τα ποσά για αύξηση κεφαλαίου νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας.
Η ίδια διάταξη ορίζει σαν τεκμαρτή δαπάνη τα χρηματικά ποσά, τα οποία καταβάλλονται και για την αγορά χρεογράφων γενικά.
- Αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών ή κατασκευή δεξαμενής κολύμβησης. Στην αγορά ακινήτων ως ποσό τεκμαρτής δαπάνης λαμβάνεται το ποσό της συνολικής επιβάρυνσης, όπως προκύπτει από τα οικεία πωλητήρια συμβόλαια, εκτός εάν από έλεγχο προκύπτει μεγαλύτερο ποσό, οπότε λαμβάνεται υπόψη αυτό. Στο τίμημα αυτό θα προστεθούν και τα ποσά των Φ.Μ.Α., συμβολαιογραφικά και λοιπά έξοδα και φόροι.
Κρίσιμος χρόνος για να υπολογιστεί το ποσόν της τεκμαρτής δαπάνης είναι ο χρόνος σύνταξης του συμβολαίου μεταβίβασης του ακινήτου, εφόσον καταβληθεί ολόκληρο το τίμημα και παραδοθεί η χρήση και η κυριότητα του ακινήτου διαφορετικά, το ποσό της δαπάνης θα κατανέμεται στα φορολογικά έτη που καταβάλλονται οι δόσεις.
Σε ανέγερση οικοδομής, εφόσον η ανέγερση διαρκέσει περισσότερο του ενός έτους, σε κάθε έτος ως ποσό δαπάνης θα ληφθεί το αντίστοιχο του κόστους ανέγερσης στο ίδιο έτος, εκτός εάν χρόνος καταβολής έχει ορισθεί ο χρόνος αποπεράτωσης της οικοδομής.
Τα χρηματικά ποσά τα οποία καταβάλλονται για επισκευή και συντήρηση κατοικίας δεν υπολογίζονται ως δαπάνη απόκτησης περιουσιακού στοιχείου. Αν όμως πρόκειται για προσθήκες, επεκτάσεις, τότε τίθεται θέμα δαπάνης απόκτησης.
Περαιτέρω, σε περίπτωση ανέγερσης οικοδομής από μισθωτή με δικές του δαπάνες σε έδαφος του εκμισθωτή η δαπάνη ανέγερσης βαρύνει το μισθωτή, ο οποίος αναλαμβάνει την ανέγερση και ο οποίος πραγματικά καταβάλλει τα χρηματικά ποσά της εν λόγω δαπάνης.
- Χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε. Τα δάνεια τα οποία χορηγούνται από φυσικό πρόσωπο σε οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα. Εμπίπτουν και τα δάνεια και χρηματικές διευκολύνσεις που χορηγούν εταίροι, μέλη ή μέτοχοι στις εταιρίες που συμμετέχουν.
- Η ετήσια δαπάνη για δωρεές, γονικές παροχές ή χορηγίες.
Δαπάνη απόκτησης περιουσιακών στοιχείων λογίζεται η ετήσια δαπάνη για δωρεές, γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών, εφόσον αυτά υπερβαίνουν ετησίως τα € 300, εκτός από τις δωρεές προς το Δημόσιο και τους φορείς του.
Εξαιρούνται οι δωρεές ή χορηγίες προς τα κοινωφελή ιδρύματα, τα ημεδαπά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που έχουν συσταθεί νόμιμα, τα οποία επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς, καθώς και τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ημεδαπά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που έχουν συσταθεί νόμιμα, εφόσον επιδιώκουν σκοπούς πολιτιστικούς.
- Απόσβεση δανείων ή πιστώσεων οποιασδήποτε μορφής.
Στο ποσό της δαπάνης αυτής περιλαμβάνεται και το ποσό των οικείων τόκων, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι τυχόν τόκοι υπερημερίας. Η απόσβεση δανείων και πιστώσεων οποιασδήποτε μορφής θεωρείται δαπάνη απόκτησης, η οποία βαρύνει τον λήπτη του δανείου.
Σε κάθε περίπτωση εξετάζεται το γεγονός του ποιος πραγματικά καταβάλλει τα σχετικά ποσά.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το παρόν άρθρο δεν καλύπτει συμβουλευτικούς, αλλά μόνον ενημερωτικούς σκοπούς, και δεν μπορεί ν’ αποτελέσει βάση για περαιτέρω ενέργειες, από πλευράς του αναγνώστη. Aπαιτείται η λήψη εξειδικευμένων συμβουλών.
Η εταιρεία μας δεν φέρει οιαδήποτε ευθύνη για τυχόν ενέργειες των αναγνωστών, βασισμένες στο παρόν άρθρο.